Για την κατάσταση σε Νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς
Της Αγγελικής Γκούσκου, μέλους του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ
Με αφορμή τις εξαγγελίες του υπουργού για θεσμοθέτηση δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Εκπαίδευσης, άνοιξε ένας πόλεμος χαρακωμάτων που δεν αγγίζει τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών τους. Καθώς η κυβέρνηση, μια μέρα μετά το αιματοβαμμένο κλείσιμο της «αξιολόγησης», παρεμπιπτόντως μιλάει για υποχρεωτικότητα της φοίτησης, είτε σε Νηπιαγωγεία, είτε σε παιδικούς σταθμούς, χωρίς να έχει πάρει κανένα ουσιαστικό μέτρο προετοιμασίας της εφαρμογής της.
Όλη η ηλικιακή περίοδος που προηγείται του σχολείου, είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι είναι κρίσιμη για τη μετέπειτα εξέλιξη και ανάπτυξη του παιδιού. Συντελούνται σημαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Από τη γέννησή του, που είναι ένα πλήρως εξαρτημένο άτομο, μέχρι τη νηπιακή ηλικία, διανύει μια τεράστια απόσταση στο νοητικό, συναισθηματικό, κοινωνικό, γλωσσικό τομέα. Οι μελέτες και τα συμπεράσματα επιστημόνων τεκμηριώνουν ότι η σωστά οργανωμένη παρέμβαση σε αυτή την ηλικία δημιουργεί καλύτερους όρους για τη μετέπειτα πορεία του. Ακόμα και στατιστικά στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Ευρυδίκη» επισημαίνουν ότι στα ποσοστά των μαθητών που δεν ολοκλήρωσαν την υποχρεωτική εκπαίδευση, το μεγαλύτερο μέρος αυτών δεν είχαν φοιτήσει σε κάποια προσχολική δομή.
Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί σε έναν τόσο σημαντικό και ευαίσθητο χώρο, αυτόν της Προσχολικής Αγωγής;
- Υπάρχει πληρότητα δομών; Σαφώς και όχι, γι' αυτό μέχρι πρότινος στα Νηπιαγωγεία τα παιδιά κληρώνονταν και στους παιδικούς σταθμούς απορρίπτονταν αιτήσεις λόγω έλλειψης προσωπικού ή δομών. Μεγάλο ποσοστό των παιδιών γίνονται βορά των επιχειρηματιών και ιδιωτικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία πολλαπλασιάζονται.
- Υπάρχει μόνιμο προσωπικό παιδαγωγικό και βοηθητικό; Στα Νηπιαγωγεία απουσιάζει παντελώς το βοηθητικό και στους παιδικούς σταθμούς, όπου υπάρχει, στη συντριπτική του πλειοψηφία είναι ελαστικά εργαζόμενοι. Ενώ οι παιδαγωγοί σε μεγαλύτερο ποσοστό στους παιδικούς σταθμούς εργάζονται με όρους γαλέρας και στα Νηπιαγωγεία περίπου το 20% είναι αναπληρωτές.
- Υπάρχουν δομές πρόληψης, διάγνωσης και παρέμβασης για τα παιδιά που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες; Λείπουν παντελώς. Ελάχιστες είναι στα Νηπιαγωγεία και ανύπαρκτες στους παιδικούς σταθμούς, με αποτέλεσμα να έχει γιγαντωθεί ο ιδιωτικός τομέας.
- Αναλογία παιδαγωγών και παιδιών; Τμήματα με 25, 27 παιδιά, στα οποία ο καθένας μπορεί να κατανοήσει ότι γίνεται παιδοφύλαξη και όχι ουσιαστική παιδαγωγική παρέμβαση.
- Είναι δωρεάν η φοίτηση σε παιδικούς σταθμούς και Νηπιαγωγεία; Μόνο διακηρυκτικά, καθώς οι γονείς που δεν γίνονται δεκτοί στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ και είναι τυχεροί και γραφτούν στους παιδικούς σταθμούς, πληρώνουν υψηλά τροφεία και στα κατά τ' άλλα δημόσια Νηπιαγωγεία καλούνται να πληρώσουν για τα αναλώσιμα, το ζέσταμα του φαγητού, την ειδική στήριξη του παιδιού. Ενώ βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους για κάθε είδους δραστηριότητα και επίσκεψη, στο πλαίσιο αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων που γίνονται σε παιδικούς σταθμούς και Νηπιαγωγεία.
Με ευθύνη του κράτους να διασφαλιστεί μια φοίτηση πραγματικά δημόσια και δωρεάν, για όλα τα παιδιά σε αυτή την ηλικία, από τη μικρή βρεφική έως και τη νηπιακή, με μόνιμους παιδαγωγούς, μόνιμο βοηθητικό προσωπικό, αλλά και το ειδικό εκπαιδευτικό, όπου χρειάζεται. Σήμερα είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί και να επεκταθεί η υποχρεωτικότητα της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Να εξασφαλιστεί η σίτιση όλων των παιδιών. Να δημιουργηθούν κατάλληλες υποδομές, χώροι και μέσα για τις ανάγκες αυτής της ηλικίας. Με ευθύνη του κράτους να προσδιορίζεται η συνολική παιδαγωγική παρέμβαση σε αυτές τις ηλικίες με ενιαία κριτήρια, βασιζόμενοι στις αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών. Υψηλού επιπέδου μόρφωση όλων των παιδαγωγών και με ευθύνη του κράτους να γίνεται περιοδική επιμόρφωσή τους ώστε να παρακολουθούν τα νέα επιστημονικά δεδομένα του αντικειμένου.
Οι σύγχρονες ανάγκες των παιδιών και των εργαζομένων στην Προσχολική Αγωγή είναι αυτό που πρέπει να μπολιάσει τους αγώνες μας. Οι καλλιεργούμενες αντιπαραθέσεις μεταξύ των εργαζομένων μόνο την κυβέρνηση ευνοούν και το τσάκισμα των μορφωτικών και εργασιακών δικαιωμάτων.
Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον «Ριζοσπάστη» της 11ης Μάη 2017.