Με αφορμή τη συζήτηση για το Άλσος και τους ελεύθερους χώρους στο Δήμο - άρθρο της Δανάης Γκούμα

Η Νέα Φιλαδέλφεια σήμερα χαρακτηρίζεται από τον προστατευόμενο με Προεδρικό Διάταγμα προσφυγικό συνοικισμό, τη ‘σχετικά’ χαμηλή δόμηση στην ευρύτερη περιοχή, το άλσος της, τον πεζόδρομο της, τα πάρκα και τις πλατείες της. Για αυτό το λόγο καθώς και ως έδρα της ΑΕΚ αποτελεί πόλο έλξης για έναν αιώνα περίπου.

Ιδιαίτερα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στη Νέα Φιλαδέλφεια έρχεται κόσμος από τα Βόρεια Προάστια, τα Δυτικά Προάστια και την κεντρική Αθήνα, αλλά και από πιο απομακρυσμένες γειτονίες του λεκανοπεδίου, για μία βόλτα στο Άλσος, για τρέξιμο στον πεζόδρομο, για να παίξουν τα παιδιά σε μια περιοχή με χαμηλά σπίτια και καλή αναλογία σε πλατείες, πάρκα και αστικό πράσινο.

Η εικόνα αυτή δεν ήταν ούτε είναι δεδομένη. Υπάρχουν έντονες κατά καιρούς αντιδράσεις και κρούσεις από τα πολιτικά αστικά κόμματα, επιχειρηματίες και εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου ώστε να «αξιοποιηθεί» η περιοχή της κεντρικής Νέας Φιλαδέλφειας στο έπακρο. Με κριτήριο πάντα το επιχειρηματικό κέρδος, με πλήρη ανοικοδόμηση χωρίς τους όρους προστασίας του παραδοσιακού οικισμού και του χαμηλού συντελεστή δόμησης, με πλήρη άρση των όποιων περιορισμών στην επιχειρηματική δράση, μετατροπή του άλσους σε πάρκο ψυχαγωγίας και αθλοπαιδιών ή ακόμη χειρότερα σε ντεκόρ για την ανάπτυξη επιχειρήσεων εστίασης, με σταθερή πίεση για μείωση της έκτασης που καταλαμβάνει το άλσος και οι ελεύθεροι χώροι γενικότερα.

Τρανταχτά παραδείγματα τα σχέδια της διοίκησης Γρετζελιά με το κολυμβητήριο και το εναέριο τρενάκι που δεν έγινε ποτέ, αλλά και αυτά που κατάφεραν να κατασκευαστούν όπως το παράνομο και αυθαίρετο τερατώδες κέντρο διασκέδασης κένταυρος που κατεδαφίστηκε, το αυθαίρετο ‘τσιπουράδικο’, το ΠΠΙΕΔ, αλλά και τα απομεινάρια του μαντρότοιχου που δέσποζε επί χούντας στο ύψος της λίμνης και περιχάραζε την έκταση του άλσους που είχε μπει στο στόχαστρο

Αντίστοιχα, υπάρχουν διαχρονικά έντονες αντιδράσεις και διεκδικήσεις από το λαϊκό κίνημα για να μπει φρένο στις αχόρταγες ορέξεις του κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και για τη τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των λαϊκών οικογενειών. Τα παραδείγματα δεκάδες… από την κατάληψη κενών οικοπέδων και τη διεκδίκηση να χαρακτηριστούν πλατείες σε όλες τις μεριές της πόλης μας ως την κατεδάφιση των παράνομων κτισμάτων στο ‘τρίγωνο’ ή αλλιώς πάρκο Μικρασιατών και τον χαρακτηρισμό του ως δασικό τμήμα του Άλσους, τις αναδασώσεις του Άλσους, την διάσωση του πεζόδρομου και των αιωνόβιων κυπαρισσιών του που θεσμοθετήθηκε με από το 1932 με το ΦΕΚ της έγκρισης του προσφυγικού  συνοικισμού Νέας Φιλαδέλφειας (ΦΕΚ313/3.8.1932).

Βέβαια αυτή η ιστορία δεν είναι ξεκομμένη, αποτυπώνει την αντιπαράθεση στο ευρύτερο εθνικό επίπεδο της ουσιαστικής λαϊκής ανάγκης για ύπαρξη ελεύθερων χώρων, πλατειών και δασών που ανήκουν στο λαό ενάντια στα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, οι οποίοι αντιλαμβάνονται αυτούς τους χώρους σαν ‘φιλέτα’, σαν "ακατέργαστα διαμάντια" -για να χρησιμοποιήσουμε πρόσφατη έκφραση ενός "δημοτικού άρχοντα"- και μάλιστα επειδή ανήκουν στο κράτος σαν ευκαιρίες να τα πάρουν δωρεάν ή με ευτελές αντίτιμο.

Σημείο καμπής αποτέλεσε η ψήφιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας που αλλάζει άρδην το χαρακτήρα και το πλαίσιο του Άλσους, μετατρέποντας το σε “Μητροπολιτικό Πάρκο”, με χρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής και μάλιστα μητροπολιτικής εμβέλειας και καρατομεί άλλα 6 στρέμματα για τις ανάγκες του γηπέδου. Και γιατί είναι αυτό σημαντικό; Διότι τα άλση διέπονται από το πλαίσιο προστασίας των δασών ενώ στα πάρκα υπάρχουν διαφορετικές δυνατότητες παρεμβάσεων και χρήσεων, οι οποίες μάλιστα διευρύνθηκαν με την πρόσφατη κυβερνητική απόφαση για τις διαχειριστικές μελέτες. Μια απόφαση την οποία χαιρέτισαν όλες (τι σύμπτωση!) οι άλλες δημοτικές παρατάξεις, εντός και εκτός διοίκησης Βούρου.....

Το ΡΣΑ προβλέπει ακόμη τη δυνατότητα της παραχώρησης “κατά χρήση τμήματος άλσους ή πάρκου στην Γενική Γραμματεία Αθλητισμού ή σε εποπτευόμενα από αυτή νομικά πρόσωπα ή σε όσα έλκουν από αυτά δικαιώματα, καθώς και η αλλαγή χρήσης τμήματος άλσους ή πάρκου” και η οικοπεδοποίησή του έως το 5% της συνολικής του επιφάνειας, ήτοι 22 στρέμματα.

Και έχουμε λόγους που είμαστε ανήσυχοι διότι το ΡΣΑ το οποίο ψηφίστηκε από τη ΝΔ το 2014 δεν είναι ένα γενικό σχέδιο επί χάρτου, είναι βασικό μέρος του γενικότερου στρατηγικού σχεδιασμού της αστικής τάξης για την γεωστρατηγική της αναβάθμιση, για την ανάδειξή της χώρας σε κόμβο μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων, τον τουρισμό, την εκμετάλλευση του ενεργειακού και φυσικού πλούτου, σε βάρος των εργατικών λαϊκών αναγκών και δικαιωμάτων. Συνεχίστηκε να υλοποιείται από την κυβέρνηση και τις περιφερειακές και δημοτικές διοικήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και προχωρά τώρα και με την παρούσα κυβέρνηση με νέες νομοθετικές ρυθμίσεις για την απελευθέρωση της δημόσιας γης από οποιαδήποτε προστασία της.

Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η Δημοκρατική Αρχή ΝΔ-ΚΙΝΑΛ του κ. Βούρου που δρομολογεί τον αστικό αντιλαϊκό σχεδιασμό του ΡΣΑ, και προχωράει σε ενέργειες παράδοσης χώρων που ανήκουν στο δήμο με σκοπό την διευκόλυνση των σχεδιασμών του μεγάλου κεφαλαίου στην περιοχή μας.

Την ώρα που υπάρχει ανάγκη σχεδιασμού ώστε να μπορεί ο Δήμος να ανταποκριθεί στον όγκο του κόσμου που έρχεται από όλο το λεκανοπέδιο με καλύτερες υποδομές, η Δημοτική Αρχή του κ. Βούρου έβαζε ως προτεραιότητα την παράδοση της Λίμνης του Άλσους σε ιδιώτη τα Χριστούγεννα του 2019. Ανεπιτυχώς , και είμαστε περήφανοι για την συμβολή της Λαϊκής Συσπείρωσης σε αυτό

Σήμερα. εν μέσω πανδημίας, η δημοτική αρχή ΝΔ-ΚΙΝΑΛ είναι απασχολημένη για να μετατρέψει το τρίγωνο σε υπόγειο πάρκινγκ -για εκμετάλλευση από επιχειρηματίες και όχι για δωρεάν χρήση από τους κατοίκους- και το άλσος σε «κήπο του Γηπέδου» καταργώντας τον δασικό τους χαρακτήρα και διαλύοντας αυτά τα χαρακτηριστικά τοπόσημα της Νέας Φιλαδέλφειας.

Ταυτόχρονα, τα σχέδια για μετατροπή της Λεωφόρου Δεκελείας σε λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας που θα κόψει τη Νέα Φιλαδέλφεια στη μέση και θα μετατρέψει την κεντρική πλατεία Πατριάρχου και το τρίγωνο – πάρκο Μικρασιατών- σε κόμβους δεν προμηνύουν καλά μαντάτα για τον πεζόδρομο, ενώ στη βροχή εκατομμυρίων από τα δημόσια ταμεία για έργα που απολύτως καμία σχέση δεν έχουν με τις πιεστικές λαϊκές ανάγκες θα προστεθεί και η  "μικρή" υπογειοποίηση της οδού Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Αντίστοιχα, σχέδια αποκαλύπτονται πότε από το επιχειρηματικό κεφάλαιο και πότε από τη δημοτική αρχή για την περιοχή της Μπριτάνια και το ρέμα Γιαμπούρλα, την περιοχή της ΜΑΒΑ-ΡΕΝΟ και το σχολικό συγκρότημα των πρώην ΚΑΤΕΕ, το οποίο κατά διαβολική σύμπτωση (!;) εξαιρείται από τα σχολεία που προτείνει ο Δήμος για αντισεισμικούς ελέγχους στα πλαίσια του “Αντώνης Τρίτσης”.

Καθόλου τυχαία τα μικρά πολεοδομικά σχέδια  -δηλαδή οι αλλαγές στις χρήσεις γης-  που προωθεί η Δημοτική Αρχή αφορούν το Άλσος (!), τον προσφυγικό συνοικισμό και την περιοχή έως το σταθμό του ΗΣΑΠ Περισσού καθώς και τη μονιμοποίηση του σκουπιδότοπου στο πρώην πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής.

Από τη πλευρά μας, θυμίζουμε ότι τίποτα δεν χαρίστηκε. Πρέπει να πούμε ότι οι περισσότεροι ελεύθεροι χώροι έχουν κερδηθεί μέσα από αγώνες του λαϊκού κινήματος. Σχεδόν για κάθε πλατεία, άλσος, πάρκο, παιδική χαρά στην ευρύτερη περιοχή αν ψάξει κανείς την ιστορία της δημιουργίας του θα δει ότι προηγήθηκαν κινητοποιήσεις και αγώνες που φέρουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα των κομμουνιστών και των δημοτικών διοικήσεων που οι κομμουνιστές είχαν την πλειοψηφία.

Και σήμερα καλούμε τον λαό να οργανωθεί και σήμερα με αγώνες ώστε να μπουν εμπόδια ασυγκράτητη όρεξη του κεφαλαίου

Να διεκδικήσουμε να μην χαθεί ούτε άλλη σπιθαμή από το άλσος.

Να διασφαλιστεί ο δημόσιος, δασικός και αναδασωτέος χαρακτήρας του Άλσους, η προστασία του ως δασικό οικοσύστημα και κοινωνικό αγαθό.

Να διεκδικήσουμε μέσα, πόρους και μόνιμο προσωπικό για την φροντίδα και αναβάθμισή του

Οι  χώροι που ανήκουν στον δήμο να μην παραχωρηθούν αλλά αντίθετα να δεσμευθούν νέοι προκειμένου να στεγαστούν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί που λείπουν, να γίνουν αθλητικοί χώροι για αθλητικά σωματεία της περιοχής που ασφυκτιούν, να γίνουν και άλλες παιδικές χαρές και υποδομές για τις λαϊκές ανάγκες.

Να απαιτήσουμε να δίνονται χρήματα για τα σχολεία, την πολιτική προστασία, την υγεία, τους ελεύθερους χώρους και τις υποδομές ζωτικής σημασίας για τις λαϊκές οικογένειες και όχι για έργα άσχετα με τις λαϊκές ανάγκες.

Είναι στόχοι πάλης επίκαιρο και αναγκαίοι, στην κατεύθυνση της διεκδίκησης μιας καλύτερης ποιότητας ζωής με μόνιμή και σταθερή δουλειά, με μισθό και δικαιώματα που θα ικανοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες της οικογένειας, με δημόσια και δωρεάν σχολεία χωρίς διαχωρισμούς και ταξικούς φραγμούς, με Δημόσια και Δωρεάν Υγεία σε όλες τις βαθμίδες πρόνοιας και περίθαλψης χωρίς αποκλεισμούς, με επαρκή ΜΜΜ, με μέτρα προστασίας στους χώρους δουλείας, στα σχολειά και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, με υποδομές πολιτισμού και αθλητισμού για όλους.

Μόνο σε αυτό το δρόμο για μία κοινωνία με κεντρικό σχεδιασμό για την κάλυψη όλων των αναγκών όλων των ανθρώπων και κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, μπορεί να υπάρξει ουσιαστικό δίκτυο προστασίας του φυσικού μας πλούτου, των δασών και των ρεμάτων, ανάδειξης και διαμόρφωση του αστικού πρασίνου μέσα στο αστικό ιστό για την βελτίωση του περιβάλλοντος (φυσικού, δομημένου, εργασιακού) που ζει, εργάζεται και κινείται ο άνθρωπος με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των ανθρώπων.

Δανάη-Εύα Γκούμα

Δημοτική Σύμβουλος της Λαϊκής Συσπείρωσης Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας